به گزارش پایگاه خبری ترشیز خوان؛ به نقل از عطر کارون؛ مهندس داریوش مرادی، مدیر عامل جمعیت پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر و پژوهش آسیبهای اجتماعی استان خوزستان گفت: ۲۲ مرداد، سالروز تاسیس سازمان های مردم نهاد کشور، تشکل ها و مشارکت های اجتماعی را به کلیه اعضای محترم هیئت مدیره و داوطلبین بی ادعای سمن ها که سوپاپ اطمینان و حرکت رو به جلوی توسعه کشور می‌باشند را از صمیم قلب تبریک عرض می نمایم خالی از لطف نیست فرصت را غنیمت بدانم و مروری به تاریخچه تاسیس NGO ها و خدمات جهادی و فی سبیل الله این عزیزان بنمایم.تشکل های مردمی در ایران دارای سوابق تاریخی دیرینه ایی هستند.
مرادی افزود: در واقع از زمانی که زندگی اجتماعی انسان ها در روستاها و سپس در شهرها شکل گرفت نیاز به یاری گری و مشارکت مطرح شد و کمک توانمندان به ناتوانان در اشکال فردی و گروهی شکل گرفته و نهادینه شده است. به طور کلی می توان دو الگوی مشارکت و به تبع آن دو سازمان سنتی و مدنی را از همدیگر تفکیک کرد. الگوی اول مشارکت، الگوی سنتی است که حول خود سازمانهای سنتی را شکل داده است.
وی بیان کرد: منظور از مشارکت سنتی مشارکت بر اساس سنت، عرف ، عادت و مذهب است و میان افراد جامعه به شکل نهادی و خود جوش وجود دارد. این مشارکت محصول گذشت سالیان دراز بوده است و از گذشته در میان مردم وجود داشته و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است و پاسخی به نیازهای تحولات تاریخی بوده اند.
در این الگو ، دولت هیچ نقشی در هدایت و سازماندهی نداشته و انجام کارها بر عهده مردم است.و علی رغم تحولات اجتماعی سده اخیر در جامعه ایرانی با اندکی تغییرات ، هنوز هم با قدرت در بسیاری از شهرهای ایران به حیات خود ادامه می دهد.
وی گفت: این الگوی مشارکت حول محور تشکلهای مردمی از جمله کانونها و هیات های مذهبی، کانون های قرض الحسنه و غیره را شکل گرفته است و امروزه فعالیت در چارچوب این کانون ها آنجام می گیرد.
الگوی دوم مشارکت، مشارکت جدید و یا مدنی است. در این الگو، مشارکت بر اساس محرکی است که افراد را به فعالیت وا می دارد. این محرک معمولا از جانب سازمان های دولتی برای جلب و افزایش مشارکت مردم در امور مختلف در قالب برنامه های خاص وارد می شود.
مرادی با تاکید براینکه این الگو می تواند اجباری و یا داوطلبانه باشد و پیرامون خود سازمان های متعددی را شکل داده است که از جمله آنها می توان به شوراها، شوراياري هاي محله ايي، سازمان های مردم نهاد و غیره اشاره کرد. تجربه و سابقه این الگوی مشارکتی در اداره شهرها را می توان به زمان مشروطیت و برپایی انجمن های بلدی نسبت داد.
ریئس هیئت مدیره شبکه ملی سازمانهای مردم نهاد کشور اشاره کرد قوانین و مقررات سازمانهای مردم نهاد انقلاب اسلامی از آنجا که یکی از اهداف عمده انقلاب تلاش برای افزایش مشارکت مردم در امور شهر بود، بر این اساس و با توجه به نقش موثر سیاست عدم تمرکز در اداره امور عمومی و ضرورت سپردن امور محلی به دست مردم محل، تشکیل شوراهای اسلامی مردمی مورد توجه قرار گرفت و برای تامین مشارکت مردم در پیشبرد سریع برنامه های توسعه جایگاه ویژه ایی در قانون اساسی به خود اختصاص داد. در قانون اساسی اصول سوم و هفتم و صدم درباره شوراها بحث کرده و به روشنی اداره امور کشور را با اتکا به آراء عمومی و مشاركت مردم امکان پذیر دانسته است.
سازمان هاي مردم نهاد از جمله سازمان هاي مدني محسوب می شوند كه در اسناد بالا دستي مورد تاکید قرار گرفته است و همچنین سازمان های مردم نهاد از جمله سازمانهای تازه تاسیس و نوپا هستند و دارای ویژگی هایی هستند که آنها را از سازمان های دولتی متمایز میسازد که عبارتند از:
الف- سازمان های مردم نهاد با مشارکت داوطلبانه شهروندان شکل می گیرند . یعنی روش شکل گیری و اداره آنها توسط گروهی از مردم و به شکل داوطلبانه است.
ب- سازمان های مردم نهاد متشکل از افرادی هستند که انگیزه بالایی برای فعالیت گروهی در راستای هدف مشخصی هستند و فعالیت آنها معطوف به منافع همگانی است. سازمان غيرانتفاعي، خدمت مدار و توسعه محور كه در جهت منافع افراد جامعه عمل مينمايد.
ج- سازمان های مردم نهاد غالبا به دنبال سود به معنای درآمد زایی نیستند و اکثرا به اصطلاح غیر انتفاعی هستند .
سازماني كه از نظر ساختاري انعطاف پذير و مردمي است و بدون منفعت طلبي در جهت ارائه خدمات به جامعه تلاش مي كند.
د- غالبا این سازمان ها با توجه به اهداف ویژه ای تعریف می شوند و هدف آن توانمندسازي افراد جامعه است.
ه- سازماني كه به هيچ حزب سياسي وابسته نبوده و به طور كلي متعهد به خدمت براي توسعه و رفاه اجتماعي است.
و- سازمان هاي مردم نهاد با اراده دولت ها تاسیس نشده و توسط دولت ها مدیریت نمی شوند و مردم فقیر و افراد آسیب دیده و در معرض آسیب را در سطح محدود محله، روستا و غیره شناسایی کرده و به آنها کمک نمایند. دوما این سازمان ها به دلیل ماهیت داوطلبی خود با هزینه های کمتر، بهترین کارایی را در خدمت رسانی دارند. سوما سازمان های مردم نهاد به وسیله کار با گروه های جامعه مشارکت محلی را ارتقاء می بخشند و بر ابتکارات خودیاری محلی و کنترل برنامه ها تاکید دارند و نهایتا این سازمان ها متناسب با نیازها و شرایط محلی نوآوری می کنند و خود را با آنها تطبیق می دهندبدین ترتیب می توان نتیجه گرفت مجموع شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در جامعه ایرانی منجر به شکل گیری دو الگوی مشارکتی در راستای پاسخ به بخشی از نیازهای جامعه ایرانی شده است. این الگوهای مشارکتی سازمان هایی را شکل داده اند که دارای ویژگی هایی هستند که میتوان آنها را نسبت به سازمان های دولتی در جامعه ایرانی کاراتر ساخت که از جمله آنها می توان به مردمی بودن، انعطاف پذیری، صمیمیت و خدمات بدون چشم داشت اشاره کرد.
مدیر عامل جمعیت پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر و پژوهش آسیبهای اجتماعی استان خوزستان در پایان گفت: بنابراین در شرایط امروزی جامعه ایرانی می توان این الگوهای مشارکتی را در راستای اهداف توسعه ای و پیشگیری از مولفه های سلبی توسعه از جمله آسیب های اجتماعی بکار گرفت.
